Birdpix.nl :: Bekijk onderwerp - FvdM januari 2015: Hendrik van Kampen

Arjen Drost

Geslacht: Man
Leeftijd: 47
Geregistreerd op: 6-12-2004
Berichten: 2329
Woonplaats: Groningen
Offline

Geplaatst: Do 01 Jan 2015, 1:05 Onderwerp: FvdM januari 2015: Hendrik van Kampen

Inleiding
Toen Han Bouwmeester mij vroeg om van hem het stokje van Fotograaf van de Maand over te nemen heb ik wel een tijdje getwijfeld. Ik ben eerder al fotograaf van de maand bij Nederpix geweest en vind het eigenlijk ongepast om dit een tweede keer te doen. Mede omdat het niet de eerste keer is dat ik ook voor Birdpix word gevraagd heb ik nu toch besloten het te doen. Ik wil het wel anders aanpakken, daarom vind je hier een zelf geschreven verhaal zonder de gebruikelijke vragen. Aan de hand van enkele typische "Hendrik van Kampen foto's" wil ik jullie meenemen op een tocht langs mijn fotografische ontwikkelingen en keuzes.

Mijn belangstelling voor het landschap is ontstaan vanuit trainingsrondjes op de racefiets. Daarbij probeerde ik steeds weer nieuwe weggetjes en routes te vinden. Zo heb ik mijn omgeving goed leren kennen. Fietsen kan je vergelijken met fotograferen. Je moet eerst de techniek leren. Op een gegevenmoment gaat het vanzelf en wordt het een andere ervaring, je kan alles loslaten en zwevend door het landschap kan je volop genieten van de omgeving en de gedachten de vrije loop laten. Met fotografie is het voor mij het zelfde. Van tevoren moet je wel een soort plan hebben. Als je eenmaal in het veld bent moet je hoofd leeg zijn, je moet niet te graag willen scoren, het beste is als je in een flow komt. De onderwerpen lijken zich vanzelf aan te dienen. Achteraf kan je wel reconstrueren wat je hebt gedaan en blijkt dat het plan, samen met kennis en ervaring toch behoorlijk heeft meegespeeld. Als fotograaf maken we allemaal een ontwikkeling door. Met het plaatsen van foto’s op internet willen we onze beleving en gevoelens met anderen delen. Dit vraagt toch wat meer van de fotograaf dan foto’s maken voor thuis in het familiealbum. Aan de hand van enkele van mijn foto’s wil ik hier laten zien hoe ik deze ontwikkeling heb doorgemaakt, hoe ik kom tot bepaalde resultaten en wat ik daarmee probeer te laten zien.
Voor wat meer over mijn achtergronden en hoe ik aan het fotograferen ben geraakt verwijs ik graag naar mij eerdere interview op Nederpix.

De foto’s

reflecterende zonnebril

Digitaal fotograferen: In de jaren 90 was ik lid van een fotoclub. Op de club was de norm creativiteit. Alles werd uitgeprobeerd, dubbelopnamen, bewogen foto’s, omgekeerd ontwikkelen, rare standpunten, noem maar op. Erg leerzaam was het, maar niet echt mijn ding om zelf te doen, ik verdiep mij liever in het landschap. In 1998 ben ik begonnen met een website rond dat onderwerp, die had het onmogelijk te onthouden adres: http: //home-3.worldonline.nl/~vaka/index.html. In 2000 heb ik de eerste stappen gezet op het gebied van digitaal fotograferen. Het scannen van foto’s voor mijn website kostte te veel tijd en gaf geen bevredigende resultaten. De eerste camera was een Fuji finepix 700 (1 megapixel). Digitaal fotograferen was zo’n openbaring dat ik de finepix 700 na twee maanden heb vervangen door de Fuji finepix 2700 (2,3 megapixel). Dat is de camera die je in de zonnebril gereflecteerd ziet. Meer betaalbare pixels had je nog niet in die tijd.

panorama Gaast

Bewerken van foto’s: Dankzij de digitale techniek werd het plaatsen van foto’s op de website veel gemakkelijker. De behoefte ontstond aan een duidelijker naam voor de website dan de ingewikkelde samenstelling die door de provider ter beschikking was gesteld. In 2001 heb ik mijn eigen domein http://www.fryslansite.com geregistreerd. Wat betreft de fotografie; 2,3 megapixels is erg weinig en de camera had een vaste lens van 35mm. Op zoek naar manieren om meer pixels in mijn foto’s te krijgen en een bredere beeldhoek, kwam ik tot het samenstellen van panorama’s uit meerdere foto’s. Tegenwoordig is dat allemaal erg eenvoudig geworden maar aan het begin van de 21e eeuw zag je panoramafotografie nog niet veel. In het land der blinden is eenoog koning, dus er ontstond enige vraag naar mijn foto’s. Eind 2003 had ik een aardige opdracht van een reclamebureau voor een folder van het nieuw gevormde Wetterskip Fryslân. Dat was de start om het wat serieuzer aan te pakken en dat is daarna niet meer gestopt.

Kweldergeul

Het Friese Landschap: Bij het opzetten van mijn website heb ik bewust gekozen voor Friesland, mijn thuis. Dit is vooral ook omdat het handig is als je onderwerp dichtbij is, dan kan er gemakkelijk naar toe. In mijn fotografie is de belangstelling voor het landschap altijd centraal blijven staan. Vogels maken daar als het ware deel van uit. Ze geven de mogelijkheid om wat er meer in detail op in te zoomen. Door nieuwsgierigheid naar het ontstaan, en de achtergronden van het zichtbare van de omgeving, is mijn belangstelling steeds meer verschoven van cultuurlandschap naar “ongerepte” natuur, waar je de vormende processen nog kunt aan het werk kan zien. Waar kan dat beter dan in het voor Nederlandse begrippen ongeschonden natuurgebied de Waddenzee. Op de foto hierboven zie je een kweldergeultje in het gebied Noard-Fryslân Bûtendyks. Vijf jaar geleden was dit nog een slikveld waarin vele geultjes naar de rand in de hoofdgeul stroomden. Jaar na jaar verscheen en meer Zeekraal op het slik. Van de vele geultjes bleven enkele over, waarvan dit verreweg de grootste is geworden. Dit jaar verschenen er aan de randen ook andere soorten planten, Engels slijkgras en Zeeaster. Opmerkelijk is wel dat de vorm van de geul eigenlijk tijdens die hele ontwikkeling ongewijzigd is gebleven. De kwelder groeit als het ware rondom de geul omhoog. Precies in dit soort terrein, op de overgang van Wad naar Kwelder, vind je tijdens hoogwater erg veel steltlopers.

Zwarte Ruiter

Inspiratiebron: Mijn vader had al veel interesse in de zee. Bij ons in de boekenkast stonden onder andere de boeken: “Op de grens van land en zee” uit 1969, nog volledig in zwart-wit en “Waddenzee” uit 1976, met fotografie van Jan van de Kam. Zelf heb ik naast boeken van Fred Hazelhof ook het boek “Ecologische Atlas van de Nederlandse Wadvogels” uit 1999 van o.a. Theunis Piersma en Jan van de Kam. Op de beginpagina’s van de Atlas van de Wadvogels, hoofdstuk 2, staat een introductie van de soorten, met een aantal kopportretten. Je begrijpt, voor een amateurfotograaf was dat een soort onhaalbaar ideaal. Dankzij het stukje bij beetje leren kennen van het gedrag van de vogels en het steeds maar weer bedenken van nieuwe trucjes om dichtbij te kunnen komen is het mij toch gelukt om een aantal mooie portretten van Wadvogels te maken. Als je ze allemaal wil zien kan je er zelfs op zoeken. In elke beschrijving heb ik het woord portret opgenomen. Als je dus zoekt op foto’s van Hendrik van Kampen + het woord “portret” in de beschrijving, dan vind je ze hier op Birdpix.
Dit najaar zat ik bij op de Pier van Holwerd Kanoeten te fotograferen. Een andere, wat oudere fotograaf, die aanvankelijk in de auto bleef, kwam er heel behoedzaam bij. De Kanoeten werden niet verstoord. Toen het water zakte en de vogels meenam verder het Wad op, besloot ik mij, vanwege de respectvolle samenwerking, even aan hem voor te stellen. De fotograaf was Jan van de Kam.

Kluten

Tunnelvisie en Geluk: Aan het eind van de zomer verzamelen zich elk jaar bij Zwarte Haan grote groepen Kluten. Als het hoog water wordt en de vogels moeten verplaatsen, of als er een roofvogel over vliegt, gaat de hele groep de lucht in. Op 19 augustus had ik met Peter Teune en Wijnand van Buuren afgesproken om dat spektakel vast te leggen. Het was woest weer, donkere buien trokken noordelijk over de Waddeneilanden maar aan de vaste wal bij Zwarte Haan was het overwegend droog. Gezeten achter een camouflage schermpje en gewapend met paraplu wachtten we af wat komen ging. In gedachten zagen we foto’s al voor ons, donkere lucht met daarvoor, in de zon, de opvliegende witte Kluten. Het liep anders. Rond het moment van hoogwater zaten we een uur in de stromende regen, een Bruine Kiekendief kwam over, de hele groep Kluten ging de lucht in, landde aan de andere kant van de geul en kwam niet meer terug. Dat was anders dan we ons hadden voorgesteld. Enigszins teleurgesteld ging ik naar huis. Toen ik thuis kwam en de foto’s op de computer zag was ik blij verrast. Dankzij de regen, het opspattende water en het grauwe licht hadden de foto’s van de opvliegende groep veel meer lading gekregen.

Zilverplevier

Geduld en doorzetten: De ultieme Wadvogel is voor mij toch wel de Zilverplevier. Zijn Friese naam is Slykwilster, dat is vrij vertaald: “Modderplevier”, dat zegt genoeg. Net als zijn soortgenoten uit de familie der Plevieren, zoekt hij voedsel op het oog. Hij loopt een stukje, staat stil, pikt wat van de bodem en loopt weer een stukje. Als gevolg van deze foerageertechniek wacht hij met voedsel zoeken tot het Wad na hoogwater weer droogvalt. Dan liggen de prooien voor het oppakken. Dit zorgt ervoor dat de vogel erg lastig is te fotograferen. Volwassen vogels zijn erg schuw, ze hebben zelfs een hekel aan hoge schuiltentjes in de omgeving. Liggend in een lage schuilplaats zou je ze wel kunnen fotograferen op een rustige plek aan het Wad, ver van wandelaars en dagjesmensen. Maar hoe ga je dit doen als de vloed eerst nog over het landschap moet stromen? In de praktijk betekent dit dat je alleen een kans heb als het water ongeveer tot aan je schuilplek toekomt. Dat is per cyclus in de sterk variërende getijden van het Wad plusminus 6 dagen per maand. Per jaar heb je tijdens de voorjaarstrek en vooral de najaarstrek ongeveer 3 tot 4 maanden Zilverplevieren in zomerkleed beschikbaar. Met een simpel rekensommetje kom je dan op maximaal 24 kansen per jaar. Daar valt wat vanaf omdat je moet werken en daar valt wat vanaf vanwege slecht weer. Het heeft mij ten minste 8 jaar gekost om alles uit te zoeken en mijzelf in een goede positie te manoeuvreren om überhaupt te kunnen fotograferen. Toen het eenmaal zover was, en alles viel op zijn plek, heb ik ook met gemak enkele geheugenkaartjes vol kunnen schieten. Ik ben dan ook heel blij met dit beeld van de Zilverplevier tussen Zeekraal in tegenlicht, dat voor mij een bijna symbolische weergave van het Wad is.

Broekbos

Fotograferen vanuit een schuilhut: Een ander veel voorkomend soort natuur in Friesland zijn de laagveenmoerassen. Dit zijn gebieden waar in het verleden turf is gewonnen. Na de turfwinning bleef een gebied met plassen en stukjes land achter. Daarna zijn ze verlaten en heeft er zich een mooie gevarieerde natuur ontwikkeld. Onderdeel hiervan zijn moeras of broekbossen. Dit zijn lage, zeer natte bossen met Wilg, Zwarte Els en een weelderige ondergroei. In broekbossen vind je veel vogels. Tijdens de winters van 2011 en 2012 had ik samen met mijn fotomaatje, Peter Ferwerda, een eenvoudig fotohutje in een stukje broekbos. Het hutje stelde niet veel voor, een rietmat van de Xenos met twee kijkgaten en een dekzeil tegen de regen. De vogels konden ons eigenlijk vrij goed zien. Omdat het plekje rustig was en wij de vogels voerden, werkte het toch prima. Pimpelmezen kwamen af en toe zelfs binnen kijken. Het licht bij het hutje was perfect, het keek uit naar het noorden, in het zuiden was een meer, open lucht waar slechts één tak voor hing. Het licht viel de hele dag prachtig op de open plek voor de hut. We hebben veel vogels mooi kunnen vastleggen. Tijdens de Sinterklaasstorm van 2013 is de omgeving waar het hutje stond zodanig verwoest dat ik de plek niet meer kan gebruiken. Meerdere bomen zijn omgewaaid en liggen over de open plek in het bos.

Vink

Kunstmatig decor: We hadden de voederplank voor de hut gezet. Aan de zijkant en er achter stonden de decors, houders waar verschillende takjes in gezet konden worden. In de achtergrond bevond zich een grote Braamstruik die tussen de takken van enkele scheve struiken en takken hing. De Braam zorgde voor een mooie natuurlijke achtergrond in de foto’s. Het voeren moet je de hele winter volhouden anders verlies je de vogels. Je moet ze de hele winter aan je hutje zien te binden.
Ik vind het erg belangrijk dat het decor waarin de vogels gefotografeerd worden past bij de natuurlijke situatie. Dat probeerde ik te bereiken door takjes uit de directe omgeving van het hutje te gebruiken. Bij het plaatsen van een takje let ik op dat het goed staat, geen katjes die omhoog wijzen of bladeren die tegen de zwaartekracht in hangen. Toch valt het zelfs dan nog niet mee om de foto “echt” te laten overkomen. Voor de foto van de Vink heb ik een takje gebruikt van een Zwarte Els die te nat staat. De boom blijft maar net leven maar groeit gedrongen in een soort bonsai vorm. Hij heeft hele mooie takjes met veel korstmossen er op. Prachtig als daar een vogel gaat zitten. Ik heb gewacht op een dag met sneeuw en heb toen een van de takjes in de houder geplaatst. De Vink zat te knabbelen aan de Elzenproppen en had een tijdje geen aandacht voor het aangeboden voer. Toch is de foto op het randje, het is bijna te mooi.

Natuurlijk decor: De foto van de Heggenmus is gemaakt in de Braam achteraan de open plek, het volkomen natuurlijke decor. Veel vogels gebruikten dit gaatje in de Braamstuik om van daaruit aan te vliegen op de voederplank en de kunstmatig geplaatste decors van de fotoset. Je ziet het er vanaf, een echt natuurlijke situatie is eigenlijk niet na te maken.

Singels bij Burgum

Fotografie in opdracht: Soms krijg ik de kans om met mijn fotografie iets op professioneel niveau te doen. Het mooiste vind ik wat grotere opdrachten. Vaak krijg je daarbij een behoorlijke creatieve vrijheid. Van dit soort opdrachten kan ik enorm veel leren. Ze hebben ook langere tijd invloed op mijn vrije fotografie. Interessant is het dat je binnen een deadline met iets moet komen dat de moeite waard is. Vooral het uitzoeken van onderwerpen, achtergronden en de betekenis er van vind ik boeiend. Bij een opdracht kan je niet komen met louter esthetische topfoto’s. Je moet een spanningsboog bouwen over het geheel. Naast de creatieve foto’s moeten er ook registratie beelden in de serie zitten, die vertellen het verhaal. Met de bijzondere en sfeervolle uitschieters kan je de kijker nieuwsgierig maken om het verhaal te lezen. De foto hierboven maakt deel uit van een serie van 40 foto’s die ik moest maken van het landschap rond de Centrale As, een nieuwe snelweg die van Drachten naar Dokkum loopt. De weg doorkruist een kwetsbaar cultuurhistorisch landschap op een uitloper van de zandgronden van het Fries-Drents plateau. Vanwege de bijzondere waarden van het landschap moesten er veel speciale aanpassingen gedaan worden om de weg goed in te passen. Mijn opdracht was het vastleggen van het bijzondere landschap rondom de weg. De foto is eenvoudig, monochroom, trekt de aandacht en komt daarom op de omslag. Het staat eigenlijk wel symbool voor de essentie van dat landschap.

Boorne of Koningsdiep

Vervolg op een opdracht: Geïnspireerd door de hierboven genoemde opdracht, die een lijn door een landschap trekt, ben ik voor mij zelf ook met zoiets begonnen. Door de opdracht is mijn interesse voor de zandgronden toegenomen, daarom heb ik een onderwerp gezocht in het oosten, op het zand van het Fries-Drents plateau. De lijn die ik hiervoor heb gekozen is het beekdal van het riviertje de Boorne. Dit is een foto van het riviertje zelf. Hij is genomen in de vroege ochtend, de nevel trok snel op maar werd rond zonsopkomst nog even dichter. De foto is genomen vanaf statief 1/13sec bij f10. Om de lichte lucht doortekend te houden is een grijsverloopfilter van 2 stops gebruikt. Om dit soort sfeerfoto’s te kunnen maken van een onderwerp dat ook in een verhaal past, onthoud ik vaak meerdere locaties. Als de omstandigheden dan een keer gunstig zijn hoef ik niet meer te zoeken maar kan recht op het doel af.

Holle weg op it Mandefjild

Geschiedenis in het landschap: It Mandefjild is een heide en stuifzandgebied op de grens tussen Friesland en Drenthe. Het ligt tegen de neus van het mannetje Drenthe. Dit gebied is de waterscheiding tussen het stroomgebied van de Boorne die naar het noordwesten loopt en uitkwam in de voormalige Middelzee, en dat van de Slokkert, die via het Lieversche Diep, Peizerdiep en Reitdiep uiteindelijk meer oostelijk in het Lauwersmeer uitkomt. Omdat it Mandefljild de hoogste en droogste verbinding vormde tussen Friesland en Drenthe, liepen hier doorgaande routes vanuit Duitsland naar het westen van Nederland. De holle weg op de foto is een restant een van die routes. Door het veelvuldige gebruik van het pad is de toplaag van de bodem geërodeerd en het zand diep uitgestoven. De nevel, de twee boompjes en het zonlicht door het poortje daartussen, maken het beeld sfeervol maar richten de blik van de kijker ook naar de diep uitgesleten holle weg.

Oude Beuk in jong Sparrenbos

Nieuwsgierigheid naar achtergronden: Even verder stroomafwaarts ligt op de flank van het beekdal het landgoed de Slotplaats. Tijdens een nevelachtige herfstdag was ik hier aan het fotograferen. Ik wist dat deze boom hier stond. Normaal is het geen foto maar met de nevel zou het wel eens kunnen werken, het was inderdaad mooi. Tijdens het fotograferen realiseerde ik mij dat de Beuk enorm naar rechts stond te reiken. Bomen doen dat als het licht van één kant komt, ze groeien naar het licht. Ik werd mij bewust dat de boom daar natuurlijk al veel langer moet staan dan het bos er omheen. Je kan dat ook wel zien aan de dunne stammetjes. Thuis ben ik gaan zoeken of ik er wat over kon vinden. Op de website van Natuurmonumenten vond ik al snel dat de Beuk 250 jaar oud moet zijn. Geplant tijdens de aanleg van het Landgoed. Ik beschik over een aantal topografische atlassen, daarin kan ik kijken naar de huidige situatie en de situatie van 1856. Op de website http://www.frieslandopdekaart.nl kan je historische kaarten van 1950, 1930, en de atlas van Schotanus uit 1718 over de satellietfoto in Google Maps leggen. Zo kan je de ontwikkeling van het landschap aardig reconstrueren. In 1718 was er van een landgoed nog geen sprake. In het gebied was turfwinning, veenweide met houtwallen en hei op de drogere hoge delen. De route naar Drenthe (vorige foto) staat nog gedeeltelijk aangegeven. Rond 1850, de boom staat er dan al 90 jaar, is het gebied op de foto links nog steeds open. In 1930 staat het bos ingetekend. Wanneer het bos daar precies is aangeplant weet ik niet. Beuken stonden langs de eerder genoemde doorgaande route over de zandrug. Deze Beuk is daar één van.

Beuk met lichtende blaadjes

Afdwalen: Door al die bezoekjes aan de bossen begon ik de laatste weken toch steeds meer van het oorspronkelijke doel, het volgen van de Boorne, af te dwalen. Steeds meer word ik aangetrokken door de prachtige effecten die je dankzij het lage herfstlicht in het bos krijgt. Dat is natuurlijk helemaal niet erg, het project was slechts bedacht om nieuwe invalshoeken in mijn fotografie te vinden. Dat lukt zo ook.
Ik fotografeerde de Beuk met lichtend blad samen met Peter Ferwerda. Tegen het einde van een prachtige dag, waarbij wij steeds op zoek zijn gegaan naar herfstkleuren en het zonlicht door de bladeren, zag ik op de kruising van twee paden deze boom staan. Ik vond het op een ballerina met een zwierige jurk lijken. Ik besloot om gericht te belichten op de kleurrijke herfstbladeren om de schaduwen in de foto zo donker mogelijk te krijgen.

Hulst in het Bos

Het nieuwe doel: Nu ben ik al een maand bezig om op allemaal verschillende manieren de lichtval in het bos vast te leggen. Uiteindelijk wil ik daar de vogels in laten terug keren. Net als bij de foto van de Zilverplevier en de Heggenmus. Het lijkt mij prachtig om enkele typische vogelsoorten van het bos ook in een echte bossfeer op de foto te zetten. Het liefst met mooi tegenlicht en veel ruimte. Of bijvoorbeeld een Eekhoorn die daar onder de jonge boompjes in het licht zit. Om dat te doel te bereiken zal de trukendoos wel weer open moeten. Ik vrees dat de vogels niet geheel vrijwillig precies op de goede plek willen gaan zitten. Tot zover mijn verhaal, het wordt ongetwijfeld binnenkort vervolgd met nieuwe foto's.

Als fotograaf voor de maand februari wil ik voordragen: Peter Soer. Ik vind Peter een eigenzinnige fotograaf met een persoonlijk handschrift, bovendien fotografeert hij met de nodige variatie, close-up’s, vogels in het landschap, ruige beelden van de kust en zachte sfeervolle beelden met subtiele details, hij maakt het allemaal. Dat alles met een techniek die bij velen van ons de wenkbrauwen zal doen fronsen. Citaat uit zijn profiel: “Vrijwel al mijn foto's zijn gemaakt met dezelfde stand: ISO 400, F 5.6, Av, RAW, geen minnen of plussen, geen statief en bewerking in Photoshop CS4”. Ik hou van eigenwijze mensen en ben erg benieuwd naar zijn verhaal.

Laatst aangepast door Arjen Drost op Zo 04 Jan 2015, 16:31, in totaal 1 keer bewerkt

Wij gebruiken de volgende cookies: